Darwin: the Godfather of postmodernism

"Karl Marx was exultant: "Not only is a death blow dealt here for the first time to 'Teleology' in natural sciences but their rational meaning is empiracally explained." Friederich Nietzsche saw an even more cosmic message in Darwin: God is dead. If Nietzsche is the father of existentialism, then perhaps Darwin deserves the title of grandfather." (Dennett 1995, Darwin's Dangerous Idea, p. 62)

"What foundation can we stand on as we struggle to keep our feet in the meme-storm in which we are engulfed? If replicative might does not make right, what is the eternal ideal relative to which 'we' will judge the value of memes? We should note that the memes for normative concepts - for ought and good and truth and beauty - are among the most entrenched denizens of our minds. Among the memes that constitute us, they play a central role. Our existence as us, as what we as thinkers are, is not independent of these memes." (Ibid., p. 366)

Luisteren naar het zijn

πάθος

"Het eigenlijke denken is het andenkende Denken. Het is het zich verwonderende en vragende verwijlen, het herdenkende gedenken, het niet grijpende maar ontvangende vernemen. Het is een aan-dacht schenken aan het meest oorspronkelijke 'gebeuren', geheel open voor het geheim, bereid te ontvangen, een en al oor, luisterend naar de boodschap die op ons toekomt." (IJsseling 1964, Denken en Danken - Geven en Zijn, pp. 78-79)

Oernatuur, mag dat?

Laatst zag ik de documentaire De Nieuwe Wildernis (2013) over het leven in de Oostvaardersplassen.


In dit Eén Vandaag item krijgt CDA kamerlid Henk Jan Ormel ‘treurige’ beelden van de Oostvaardersplassen te zien, waarop herten en masse liggen te creperen omdat ze een zware winter te verduren hebben. De politicus zegt:

“Ja hiervoor heb ik dus een spoeddebat aangevraagd. Dit is een onaanvaardbare situatie in een beschaafd land; dat wij dieren in een afgesloten terrein – want dat is het – gewoon langzaam van de honger laten omkomen, waarbij de hongerdood voor een herkauwer een hele pijnlijke dood is, ook een langzame dood, dat duurt wel 90 dagen...”

Het tafereel dat zich op de Oostvaardersplassen afspeelt is de natuur zoals deze door Darwin werd ontwaard. Een strijdtoneel dat onverschillig is voor het leed van haar vruchten. “Evil and suffering don’t count for anything, one way or the other, in the calculus of gene survival.” (Dawkins 2009, The Greatest Show on Earth, p. 392) Leuk of niet:

"The total amount of suffering per year in the natural world is beyond all decent contemplation. During the minute that it takes me to compose this sentence, thousands of animals are being eaten alive, others are running for their lives, whimpering with fear, others are being slowly devoured from within by rasping parasites, thousands of all kinds are dying of starvation, thirst and disease. It must be so. If there is ever a time of plenty, this very fact will automatically led to an increase in population until the natural state of starvation and misery is restored." (Dawkins 1995, River out of Eden, pp. 131-132)

Deze gruwelijkheden moeten, volgens de CDA-er, in ons beschaafde land, koste wat kost bestreden worden. Over de Oostvaardersplassen zegt hij:

“Het is een soort natuurlobby, waarbij men een soort Jurassic Park op de Zuiderzee wil hebben en denkt dat oernatuur nog mogelijk is in dit dichtbevolkte land waar we in leven. Dat is niet mogelijk, we moeten natuur reguleren.”

Vanuit onze beschaafde toestand dienen wij de wrede natuur te reguleren. Dat klinkt mooi. Maar zou hij ook beseffen dat ons geciviliseerde paradijsje slechts gedijt bij - om maar wat te noemen - de Auschwitziaanse toestanden die zich dag in dag uit voltrekken in de bio-industrie? 'Beschaving' heeft een prijs. Ook humanisten moeten eten, en there is no such thing as a free lunch.

De belangrijkste eenheid

(De Nieuwe Wildernis 2013)

Tijdens het tranentrekkende beeld van een stervend hertje zegt de voice-over:

“Hoe verdrietig het verlies van het leven ook is, de groep – de belangrijkste eenheid – overleeft.”

 Maar is dat wel zo? Is de groep de belangrijkste eenheid? Volgens Richard Dawkins niet:

"The fundamental unit of selection, and therefore of self-interest, is not the species, nor the group, nor even, strictly, the individual. It is the gene, the unit of heredity." (Dawkins 1976, The Selfish Gene, p. 11)

De spin en de orchidee

mimicrie

De bovenste twee foto's: een spin imiterende orchidee - Brassia

De orchidee imiteert het uiterlijk van een spin 'in de hoop' gestoken te worden door een wesp zodat deze het stuifmeel van de bloem overdraagt op een soortgenoot.

De onderste twee foto's: een orchidee imiterende spin - Epicadus heterogaster

De spin imiteert het uiterlijk van een orchidee 'in de hoop' nectar zoekende insecten aan te trekken zodat hij deze verorberen kan.

De wereld voor de schepping van den mensch

Grootsche landschappen van vervlogen eeuwen, geen sterfelijk oog heeft u aanschouwd.

Nicolas Camille Flammarion (1842 - 1925)

Het genetische dodenboek

"Zoals zandbergen die door de woestijnwind tot grillige vormen zijn gebeeldhouwd, zoals rotsen die door oceaangolven zijn gemodelleerd, is kamelen-DNA door overleving in oude woestijnen, en nog oudere zeeën, zo gevormd dat het hedendaagse kamelen oplevert. Kamelen-DNA spreekt - als we de taal maar konden verstaan - van veranderende werelden van de voorouders van kamelen.

Wij [mensen] zijn digitale archieven van het Afrikaanse Plioceen, zelfs van zeeën uit het Devoon, wandelende bewaarplaatsen voor wijsheid van vroeger. Je zou een leven lang in die oude bibliotheek kunnen lezen, en zonder door het wonderbaarlijke ervan verzadigd te zijn kunnen sterven." (Dawkins 1999, Een Regenboog Ontrafelen, pp. 233-234)

The wonder of existence

"There is an anaesthetic of familiarity, a sedative of ordinariness, which dulls the senses and hides the wonder of existence. For those of us not gifted in poetry, it is at least worth while from time to time making an effort to shake off the anaesthetic. What is the best way of countering the sluggish habituation brought about by our gradual crawl from babyhood? We can't actually fly to another planet. But we can recapture that sense of having just tumbled out to life on a new world by looking at our own world in unfamiliar ways.

Breaking through the anaesthetic of familiarity is what poets do best. It is their business. But poets, too many of them and for too long, have overlooked the goldmine of inspiration offered by science." (Dawkins 1999, Unweaving the Rainbow, pp. 20-27)

Chaplin en de inktvis

"Television images are sometimes displayed on giant LED (Light Emitting Diode) hoardings. Instead of a fluorescent screen with an electron beam scanning side to side over it, the LED screen is a large array of tiny glowing lights, independently controllable. The lights are individually brightened or dimmed so that, from a distance, the whole matrix shimmers with moving pictures. The skin of a squid behaves like an LED screen. Instead of lights, squid skin is packed with thousands of tiny bags filled with ink. Each of these ink bags has miniature private muscles to squeeze it. With a puppet string leading to each one of these separate muscles, the squid's nervous system can control the shape, and hence the visibility, of each ink sac.

In theory, if you wire-tapped the nerves leading to the separate ink pixels and stimulated them electrically via a computer, you could play out Charlie Chaplin movies on the squid's skin." (Dawkins 1999, Unweaving the Rainbow, p. 20)

Sisyphus en de mestkever

Sisyphus

"Altijd onderweg - een blinde die wil zien en die weet dat de nacht geen einde heeft. De steen rolt weer. Dit universum, dat voortaan geen meester meer heeft, lijkt hem noch onvruchtbaar noch waardeloos. Ieder korreltje van deze steen, ieder splintertje erts van deze nachtdonkere berg betekent, alleen voor hem, een ganse wereld. De strijd op zichzelf tegen de top is voldoende om het hart van een mens te vullen. We moeten ons Sisyphus als een gelukkig mens voorstellen." (Camus 1942, De Mythe van Sisyphus, p. 171)