Heidegger after Darwin

"Heidegger understood the need for a revolution in Western metaphysics because of the challenge of Darwinism to Creationism, which in passing showed up the limitations of the Mind-first attitude. Heidegger was not a Darwinian, or a Darwinist, far from it; but he derived a new marriage of theology and ontology from Darwin’s revolution." (Heidegger as a Post-Darwinian Philsopher)

Hetzelfde anders

Cornelis Verhoeven heeft filosofie eens gedefinieerd als: hetzelfde anders leren zien.

Ik las deze woorden altijd als: de taak van de filosofie bestaat eruit de zelfde dingen anders - dat wil zeggen, in een nieuw licht, vanuit een ander perspectief - te leren zien.

Het schoot me zojuist te binnen dat Verhoevens definitie echter ook op een andere manier gelezen kan worden. Namelijk zo, dat het accent niet ligt op de dingen (die Verhoeven helemaal niet noemt overigens) maar op het woord hetzelfde. Filosofie behelst dan niet langer de dingen als zodanig, maar (het woord) hetzelfde, anders te leren zien.

Aan deze lezing van Verhoevens uitspraak beantwoordt Th. C. W. Oudemans' boek Echte filosofie (2007), dat primair een betekenisverschuiving in het woord hetzelfde poogt te bewerkstelligen. Deze mutatie valt Oudemans ten deel middels het woord replicatieve identiteit, dat hem werd toegespeeld vanuit de geschriften van Leibniz, Dawkins en Derrida. Deze auteurs waren getekend door een betekenisomslag in de klassieke opvatting van identiteit - ook al was hen daar zelf niets van bekend.


Dit maakt Oudemans niet enkel tot een filosoof in Verhoevens zin van het woord, maar tevens tot een goede lezer. Want dat is wat lezen is: het woord te vinden, dat de schrijver nooit zeggen kon. (J. H. Donner)

Rorty scheidt het kaf van het koren

(Rorty)

Jasper Doomen can't handle the nihilism

"Reason is [...] only an instrument for survival; no insights into the truth or the nature of reality, whatever one may want this to mean, are to be expected. [...] If this is indeed Darwinism’s explanation of reason, it refutes itself epistemologically. After all, if the reasonable being that concludes to Darwinism’s truth (again, whatever one may take ‘truth’ to be) only does so on the basis of reason as a means to survive rather than as a faculty to establish the truth, Darwinism itself is not the truth. There is, in that case, no ‘objective’ standard (or any standard) to determine this, let alone that Darwinism would be entitled to claim this role. Consequently, if Darwinism is consistent, it cannot exist: it reduces the very faculty required to found its truth to an instrument that lacks the ability to perform this task.

If this life is really all there is, why should one be occupied with any scientific or philosophical matter?

The pleasure of this insight and the other pleasures of life must be balanced against the pains one suffers; if there is more pain than pleasure, it would be prudent to commit suicide. This radical hedonic calculus is perhaps rather abstract (it seems difficult to find a common standard against which to measure the various feelings), but this is the only course of action a Darwinist can follow if he is to take his theory seriously. Perhaps there are lives that can withstand the radical hedonic calculus, although I can hardly imagine such a life, if all experiences are seriously taken into account. It is, in the end, only the individual that can determine this for himself or herself, but it seems that Darwinists are bad economists.

Either Darwinism reaches its peak through the insight that one should commit suicide, or Darwinism is incorrect, either because those who propagate it have failed to comprehend that suicide should be committed—those who have comprehended this have already done so—or because another, less reductionistic, approach is taken to be correct. (The latter approach might also propagate committing suicide, by the way, but that is not the issue here.) Darwinism would then, ironically, consist in the demise rather than the survival of the fittest, if one understands by that those who have the greatest insights." (Jasper Doomen, Concerning Darwinism)

Philosophy: applying this to 'your own' thinking

"The presumption that any cultural item that spreads widely will at least be deemed (rightly or wrongly) to be worth having must be set aside, as it may instead be an unappreciated or even detested item that is just too well entrenched for the local coalition of cultural antibodies to remove." (Dennett, p. 354)

Nihilisme

"De betekenis – de zin, zo je wilt – van elk aspect van ons leven is ons toevallig gegeven door een blind proces van vermenigvuldiging. Er is geen ander recht, geen andere waarde, er is niets. Het enige doel dat ons leven rest is de finish. En laat de dood nu juist de aanjager zijn van die hele godvergeten machinerie waarin, terwijl wij vermorzeld worden tussen de raderen, genen en memen vechten om het bestuurspaneel. Alles om maar zo goed mogelijk hun eigen voortbestaan te bevorderen, om niet uit te sterven. Pleeg je zelfmoord omdat je weigert gastheer te spelen voor een stel ongewenste mee-eters, dan speel je de parasieten alsnog in de kaart. Dan weten die beestjes voor de volgende keer ook weer dat ze hun gastheer niet te veel van hun eigen bestaanswijze moeten tonen." (Thomas Baaij over memen)

Wetenschap als filosofie

"De wetenschap is geen oorspronkelijk geschieden van de waarheid, maar het telkens opnieuw uitbouwen van een al open waarheidsdomein, en wel door datgene wat zich daarbinnen aan mogelijke en noodzakelijke juistheden voordoet te onderzoeken en te funderen. Als en voor zover een wetenschap het juiste overstijgt en tot een waarheid - dat wil zeggen tot een wezenlijke onthulling van het zijnde als zodanig - komt, is ze filosofie." (Heidegger, De Oorsprong van het Kunstwerk, p.77)